Woordenschat spelletjes met kleuters

Woordenschat opbouwen, woorden inoefenen, visuele ondersteuning bij taal, allemaal heel belangrijk in je aanbod in groep 1/2 en voor meertalige leerlingen. Iedereen komt met een verschillend aantal woorden in zijn rugzak binnen op de basisschool. De ene leerling heeft al een grotere woordenschat dan de ander. Hoe kun je werken aan de uitbreiding van de woordenschat en de taalontwikkeling stimuleren bij kinderen in groep 1/2? 

Uiteraard kan dit op vele manieren. We delen in dit blog enkele praktische ideeën op dit gebied met je. Ook vertellen we je hoe wij woordenschat- en taalstimulering verwerken in de opbouw van onze thema’s. 

Passieve en actieve woordenschat 

Herhalen en inoefenen van nieuwe woorden is belangrijk om woorden te verankeren in de woordenschat van kinderen. Je wil graag dat de kinderen de woorden niet alleen passief kennen, maar dat ze de woorden ook actief gaan gebruiken en toepassen in het dagelijkse leven. Visuele ondersteuning bij woordenschatontwikkeling is daarom belangrijk. Maak gebruik van boeken, filmpjes, woordkaarten, echte materialen, etc. Of laat indien mogelijk voelen, ontdekken en ervaren. 

Vijf spelletjes om aan de woordenschat van kleuters te werken:

Woordkaarten zijn ideaal, juist omdat je ze heel veelzijdig in kunt zetten. Spelletjes die wij regelmatig doen met woordkaarten zijn:

• Rarara welk woord is het? Leg de woordkaarten zichtbaar neer. Omschrijf een woord. Wie weet welk woord bedoeld wordt? Wie kan de juiste kaart aanwijzen? Wie kan het juiste woord benoemen? Wie kan zelf een omschrijving geven? Een spel dat op verschillende niveaus te spelen is. Je oefent zo actief met het benoemen van woorden en met het woordbegrip.
• Welk woord is weg? Leg drie woordkaarten zichtbaar neer. Wijs de afbeeldingen aan en benoem de woorden. Je kunt ook de kinderen de woorden laten benoemen. De kinderen doen nu hun ogen dicht. Eén kind mag een afbeelding weghalen. Welk woord is weg? Wie kan het woord juist benoemen? Wie kan benoemen welke woorden er nog wel liggen? Lukt dit goed? Maak het dan steeds wat moeilijker door meer kaarten neer te leggen. Je oefent zo het actief benoemen van de woorden, maar ook het onthouden van een volgorde en visuele analyse.
• Levend memory: Print de woordkaarten 2 keer uit. Geef elk kind een kaartje. Laat de kinderen nu de ander met hetzelfde kaartje zoeken. Bij het bespreken kun je de kinderen hun woord laten benoemen. Je kunt er ook voor kiezen om het woord te laten omschrijven, de andere kinderen raden welk woord er op het kaartje staat. Je oefent zo het zoeken naar hetzelfde en zien wat anders is (analyseren) en het benoemen van de afbeeldingen. 
• Ik zoek een woord... Leg de woordkaarten zichtbaar neer. Begin steeds met deze zin: Ik zoek een woord dat begint met de mmmm.... De kinderen raden welk woord dit kan zijn. Bijvoorbeeld maan. Zijn er meerdere kaartjes die beginnen met de klank m, leg deze dan bij elkaar als de kinderen deze woorden allemaal gevonden hebben. Dan kun je eventueel ook een twee letter of de eindklank benoemen. 
• Wat is de juiste volgorde? Leg de woordkaarten door elkaar. Noem drie woorden. Wie kan deze drie kaarten in de juiste volgorde neerleggen? Lukt dit ook met 4 woorden? Of 5 woorden? Je oefent zo de passieve woordenschat. Kan een leerling de afbeeldingen op volgorde leggen die jij benoemt? Daarbij oefen je ook het auditieve geheugen.

Tip: Wij maken bij elk thema woordplaten en een bijbehorend memory, met afbeeldingen en woorden. Deze zijn uitstekend te gebruiken als woordkaarten.

Hoe wij woordenschat integreren in onze thema's

In onze thema’s staan woordenschat en taalontwikkeling centraal. We kiezen per thema passende woorden uit de BAK-lijst uit (Basiswoorden Amsterdamse Kleuters). Deze woorden komen vervolgens in het thema op allerlei verschillende manieren terug. In bijvoorbeeld spellen (zoals bingo of memory), in de verteltafel (zowel in de speeltafel als in de bijbehorende verhalen), in de liedjes en versjes, in de Bee-Bot mat, in de auditieve oefeningen, etc. Herhaling is tenslotte belangrijk. 

Woordplaten, verteltafel en memory.

Wanneer je materialen van De Themahoek gaat inzetten, adviseren we je om te starten met de woordplaten. Deze maken we aan de hand van de gekozen woorden bij een thema. In de woordplaten zijn zowel zelfstandig naamwoorden als werkwoorden verwerkt. Op elke woordplaat zie je een cluster van 8 tot 10 woorden met afbeeldingen. 

Na introductie van de woorden met behulp van de woordplaat kun je de woorden op allerlei manieren herhalen met de overige thema-materialen. In de materialen komen dezelfde woorden en afbeeldingen terug. Lekker veel woordenschat op verschillende manieren! Je kunt zo een aantal weken werken aan de woordenschat, terwijl er ook genoeg ruimte is voor eigen invulling. 

Ons memoryspel sluit er ook naadloos bij aan. Dezelfde afbeeldingen, met woorden, waar je weer allerlei spelletjes zoals hierboven genoemd mee kunt spelen. 

Ontdek deze, maar ook onze andere themamaterialen voor peuters, kleuters en meertalige kinderen, zoals een verteltafel, Bee-botmat, liedjes en versjes, taal- en rekenbundels op  www.dethemahoek.nl.